سياست فرهنگي قبرس

مقدمه

دو جامعة زباني و قومي تحت عنوان يوناني و تركيهاي با دو زبان رسمي در كشور قبرس وجود دارد. و اين در حالي است كه زبان انگليسي هم به طور فزايندهاي مورد استفاده قرار ميگيرد.
جمعيت كشور قبرس تا اواسط سال 1996 بالغ بر 750 هزار نفر تخمين زده شده كه از اين مقدار 82 درصد به جامعة يوناني و 18 درصد به جامعة ترك تعلق دارد.
ساكنين يوناني زبان كشور قبرس به طور عمده مسيحي بوده و تقريباً تمامياشان از كليساي خود گردان ارتدوكس يوناني واقع در كشور پيروي مي نمايند.
بر طبق قانون اساسي كشور قبرس در سال 1960 ترتيباتي فراهم آمده تا اقليمهاي مذهبي ساكن در اين كشور نظير ارامنه ِ ماروني (مسيحيان لبناني) و كاتوليكها نيز جزئي از جامعه يوناني قبرس محسوب گردند. اغلب تركهاي ساكن كشور قبرس مسلمان ميباشند. كشور قبرس در واقع سومين جزيرة بزرگ مديترانهاي با مساحتي بالغ بر 251/9 كيلومتر مربع ميباشد.

دستورالعمل هاي كلي سياست فرهنگي

طرح توسعة عمومي كشور در زمينه فرهنگ، بخشهاي گوناگوني از رشته هاي فرهنگي نظير هنر ِ ادبيات ِ علوم انساني ِ كتابخانه ها و... را در بر ميگيرد. مفهوم مردمي سازي فرهنگ و برقراري روابط فرهنگي با كشورهاي خارجي به عنوان اصليترين طرح توسعه فرهنگي كشور قبرس مطرح ميباشد.

ساختارهاي سازماني و اداري كشور
ارگانهاي دولتي و نيمه دولتي

مسؤوليت اصلي اداره امور فرهنگي كشور قبرس به عهده وزارت فرهنگ ميباشد كه از طريق ارائه خدمات فرهنگي نقش خود را ايفا مي نمايد.
از جملة اصليترين خدمات فرهنگي وزارت فرهنگ كشور قبرس مي توان به: تشكيل كميته هاي مشاوره در زمينة هنرهاي تجسّمي، لوحههاي يادبود، تئاتر، رقصهاي فولكلور محلي و ارتقاء سطح كيفي و كمّي صنعت كتاب و تشكيل كميته هاي ويژه كه هر چند وقت يكبار جهت ارائه جوايز و پاداش به هنرمندان در تمامي زمينه هاي فرهنگي به فعاليت ميپردازند اشاره نمود. از جملة رشته هاي گوناگون فرهنگي كه در كشور قبرس به آنها توجهات خاصي مبذول شده، مي توان به كتابخانه هاي ثابت و سيار، ادبيات و كتابخواني، هنرهاي تجسمي ِ تئاتر، موسيقي، رقص، سخنرانيهاي فرهنگي، بناهاي يادبود، برقراري روابط فرهنگي با ساير كشورها، فرهنگ فولكلور، سينما، جشنواره هاي فرهنگي و ايجاد اشتياق فرهنگي در پناهندگان ساكن كشور اشاره نمود.
در سال 1973 كميته اي تحت عنوان كميتة هماهنگي تحت حمايت و نظارت وزارت فرهنگ قبرس در زمينة فرهنگ كشور تشكيل گرديد.
از جملة وزارتخانه هاي ديگر كشور قبرس كه به گونه اي در ارتقاء امور فرهنگي كشور نقش دارند مي توان به: وزارت دولت كه بر فعاليتهاي ورزشي، راديو، تلويزيون، تئاتر، مطبوعات و فيلم نظارت دارد، وزارت ارتباطات و دايره آثار تاريخي كه بر فعاليت موزه ها، ميراث فرهنگي باستانشناسي و تحقيقات باستانشناسي نظارت دارد، وزارت بازرگاني و مركز صنايع دستي و سازمان جهانگردي كه بر فعاليتهاي جهانگردي، صنايع دستي و فرهنگ مردم نظارت دارد، وزارت كار و امور اجتماعي كه بر فعاليتهاي مركز جوانان نظارت دارد، وزارت كشور كه بر فعاليتهاي راديو، تلويزيون، مطبوعات، فيلم، مسكن و شهرسازي، محيط زيست و توسعه و رشد اجتماعي فرهنگي كشور نظارت دارد، اشاره نمود.
اداره امور مختلف كشور از جمله امور فرهنگي مناطق مختلف به عهدة وزارت كشور قبرس ميباشد كه معمولاً از طريق نمايندگان اين وزارتخانه در بخشهاي مختلف كشور صورت ميپذيرد.
شهرداريهاي مناطق مختلف كشور قبرس نيز در اجراي برنامه هاي فرهنگي نظير برپايي گالريها، كتابخانه ها، نمايشگاههاي كتاب، احداث سالنهاي كنسرت و كنفرانس و ساختمانهاي فرهنگي نقش بسزايي ايفا ميكنند.
از جمله فعالترين شهرداريهاي كشور قبرس مي توان به شهرداري شهر Nicosia اشاره نمود كه علاوه بر برپايي جشنواره فرهنگي ساليانه در قبرس با همكاري سازمان راديو و تلويزيون به احداث دانشگاه ملّي كشور نيز پرداخته است.
شهرداري شهر Limassol نيز به برپايي جشنواره فرهنگي بين المللي در كشور قبرس ميپردازد. همچنين شهرداريهاي ديگر نظير شهرداري شهر larnaca ، paphos ، paralimni ، Ayia Napa و strovolos جشنواره هاي ديگري را بر پا ميدارند.
علاوه بر اين لازم به ذكر است كه دفاتر خدماتي وابسته به وزارت فرهنگ، سازمان جهانگردي و سازمان تئاتر كشور قبرس در واقع برگزاركنندگان جشنوارهاي تحت عنوان جشنواره فرهنگي سپتامبر ميباشند و خواهان اجراي گونههاي مختلفي از وقايع هنري ارزشمند نظير موسيقي، تئاتر و... در سراسر كشور ميباشند. اتحاديه شهرداريهاي قبرس امور مختلف كليه شهرداريهاي كشور از جمله امور فرهنگي آنان را مورد نظارت و هماهنگي قرار ميدهد.
همچنين كميته اي معتبري از شهرداران سراسر كشور جهت رسيدگي به امور مختلف در سطوح محلّي وجود دارد. و اين در حالي است كه در مناطق روستايي كشور شوراهاي محلّي مسؤول برپايي كتابخانه ها و نمايشگاههاي كتاب ميباشند.

سازمانها و مؤسسات فرهنگي

از جمله مهمترين مؤسسات و بنيادهاي فرهنگي كشور قبرس مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
1 ِ بنياد اسقف اعظم ماكاريوس سوم با مركز فرهنگي، گالري هنري و يك موزه بيزانسي (روم شرقي)
2 ِ بنياد تئاتر بين المللي قبرس
3 ِ كانون هنرهاي زيباي قبرس كه عضوي از مؤسسه بين المللي هنر (IAA) در جهت ارتقاء فرهنگ و هنر كشور ميباشد.
4 ِ مركز صنايع دستي قبرس كه در جهت نگهداري و احياء سنتها، فرهنگ سنتي و صنايع دستي كشور ميكوشد.
5 ِ سازمان تئاتر قبرس كه مسؤول ارتقاء سطح كيفي و كمي تئاتر كشور ميباشد و داراي صحنه هاي گوناگون تئاتر ويژه كودكان و بزرگسالان بوده و به گروه هاي تئاتر خصوصي چه حرفه اي و چه غيرحرفه اي كمك مي نمايد.
6 ِ سازمان جهانگردي قبرس كه مسؤول ارتقاء هر چه بيشتر اين صنعت در كشور و فعاليت در زمينه جهانگردي فرهنگي ميباشد.
7 ِ دانشگاههاي آزاد واقع در شهرهاي Nicosia ، Limassol ، larnaca و Paphos كه برنامه هاي فرهنگي ميان كشور قبرس و يونان را سازمان دهي مي نمايند.
8 ِ مركز تحقيقات علمي وزارت فرهنگ كه به تحقيقات علمي در زمينه تاريخچة كشور، تمدن سنتي، زبان و ديگر موضوعات فرهنگي ميپردازد.
9 ِ مؤسسه مطالعات قبرس كه به هدايت تحقيقات انجام گرفته در كشور در زمينه هاي مختلف هنري و همچنين به انتشار نشريات مختلف فرهنگي ميپردازد.

ابزارهاي سياست فرهنگي
تأمين بودجة فعاليتهاي فرهنگي

سازمانهاي دولتي كشور قبرس بودجة خود را از دولت دريافت ميدارند. سازمانهاي نيمه دولتي، شهرداريها و شوراهاي محلي كشور نيز كه به تأمين بودجه از محل درآمدهاي مالياتي، دريافت حق اعطاء مجوز، فروش بليط و... ميپردازند با اين وجود يارانه هايي از دولت دريافت ميدارند.
بودجه دولتي كه جهت خدمات فرهنگي كشور تخصيص مييابد عمدتاً جهت رشد و ارتقاء هر چه بيشتر فرهنگ كشور ميباشد.
تعدادي از بانكها و بنيادهاي دولتي نيز بودجه هايي خاص اما محدود را به اين هدف اختصاص داده اند.
سازمانهاي خدمات رساني فرهنگي كشور قبرس از شيوه هاي خدماترساني گوناگون نظير: اعطاء جوايز ادبي، خريد كتب و آثار هنري، برگزاري نمايشگاههاي هنري و كتاب در خارج از كشور، پرداخت يارانه هاي مالي به نويسندگان و هنرمندان براي بازديد از نمايشگاهها و مراكز فرهنگي خارج كشور و تخصيص يارانه به مؤسسات ادبي و هنري در جهت ارتقاء هر چه بيشتر سطح فرهنگي كشور بهره بردهاند. اينگونه سازمانهاي خدماترساني فرهنگي علاوه بر فعاليتهاي فوقالذكر به افتتاح مراكز فرهنگي در مناطق روستايي كشور نيز ميپردازند.
از جمله مناطق روستايي كشور كه مراكز فرهنگياشان توسط اين سازمانها شروع به فعاليت نموده اند مي توان به روستاهاي kalopanayiois ، pedhoulas ، kaminaria ، Droushia ، vasa و Monagri اشاره نمود.
علاوه بر وجود مراكز فرهنگي دولتي و نيمه دولتي در كشور قبرس مؤسسات فرهنگي خصوصي چه در سطح شهرها و چه در مناطق روستايي با بودجه هاي شخصي و يارانه هاي مالي كه توسط دولت به آنها اختصاص يافته به فعاليت ميپردازند.
از جمله اين مؤسسات و بنيادهاي فرهنگي خصوصي مي توان به دو بنياد خصوصي leventis و pieriedes اشاره نمود كه در زمينه برپايي نمايشگاههاي فرهنگي و انتشار آثاري در خصوص تاريخ و باستانشناسي فعاليت دارند.
از جملة فعاليتهاي ديگر اين دو مؤسسه خصوصي مي توان به اعطاء بورس تحصيلي به دانشمندان و محققان كشور جهت گذراندن آموزشهاي عالي در زمينه هاي مختلف فرهنگي و هنري اشاره نمود.
علاوه بر اين، مؤسسات فرهنگي وابسته به بانكهاي كشور قبرس و بانك ملي كشور اعتبارات مالي جهت برپايي نمايشگاهها و برگزاري سخنرانيها در زمينه هنرهاي تصويري، نمايشي، ادبيات، تاريخ و باستانشناسي و همچنين انتشار كاتالوگهايي در اين رشته ها ميپردازند.

سياستهاي ناحيه اي
ميراث فرهنگي

دايرة اشياء تاريخي كشور قبرس مسؤوليت كشف، نگهداري، حفاظت و ارائه ميراث فرهنگي كشور را بر عهده دارد.
فعاليتهاي اصلي اين اداره تحت عنوان حفاري، حفاظت و نگهداري از اشياء تاريخي موجود و اشيائي كه به تازگي حفاري شده اند و نمايش اين آثار به عموم مردم به منظور سرگرمي و تفريح يا آموزش فرهنگي ميباشد.
دايرة اشياء تاريخي همچنين وظيفه بازسازي و حفاظت از سالنهاي تئاتر باستاني، معابد و كليساها، قلعهها، مجسمه ها، پيكرهها و ديگر آثار به جا مانده مذهبي و ملي كه متعلق به دوران نو سنگي تا 1900 سال پس از ميلاد مسيح ميباشند را برعهده دارد.
موزه باستانشناسي تحت عنوان موزه cyprus در شهر Nicosia با مجموعه هاي غني و بينظيري از اشياء تاريخي كشور قبرس به فعاليت مشغولند.
علاوه بر اين، موزه هاي باستانشناسي ديگري در نواحلي مختلف تمامي شهرهاي كشور يافت ميشوند.
از جملة اين موزه ها مي توان به مجموعه باستاني Episkopi واقع در شهر limassol اشاره نمود كه اشياء تاريخي متعلق به دوران kourion را در خود جاي داده و همچنين مي توان از مجموعه باستاني kouklia واقع در شهر paphos نام برد كه اشياء تاريخي متعلق به دوران باستان شهر paphos را در خود جاي داده است.
در سال 1986، كليساهاي بيزانسي (روم شرقي) متعلق به كشور قبرس كه در منطقه Troodos واقع شده اند در فهرست اسامي ميراث فرهنگي جهاني سازمان علمي، تربيتي، فرهنگي ملل متحد (UNESCO) قرار گرفتند.
اسامي كليساهاي مذكور به شرح ذيل ميباشد:
Agios loannis lambadistis #9; Agios Nicolaos stegis #9; Panagia Arakos
Stavros Agiasmti #9; Panayiatis Podithou

هنرهاي نمايشي

سازمان تئاتر قبرس (THOC) با هدف ارتقاء سطح كيفي و كمي هنرهاي نمايشي كشور در سال 1971 تأسيس گرديد.
وجود تئاترهايي نظير Paphos , kourion , soli, salamis در اين كشور خبر از غنا و شكوفايي اين هنر در دوران باستان كشور ميدهند. سازمان تئاتر قبرس (THOC) عمدتاً به ارائه نمايشهاي ويژة كودكان كه در سالن تئاتر شهرداري شهر Nicosia و در باقي شهرها و روستاهاي بزرگ اين كشور برگزار ميشوند و همچنين به برنامه ريزي و هماهنگي جهت شركت در جشنواره هاي بين المللي و ارائه كارهاي نمايشي مختلف متعلق به كشور قبرس در چنين جشنواره هايي ميپردازد.
در كشور قبرس علاوه بر وجود مؤسسات تئاتر ملي مراكزي جهت نمايش تئاتر بين المللي نيز وجود دارند. همچنين سازمان حمايت از بازيگران و جامعه نمايشنامه نويسان جهت ارتقاء هر چه بيشتر سطح هنرهاي نمايشي كشور در قبرس داير ميباشند.

هنرهاي زيبا

همه ساله تعدادي از آثار هنرمندان كه در زمينة هنرهاي زيبا فعاليت مي نمايند جهت خريداري توسط كميته ويژه اي جمع آوري ميگردد كه اين عمل خود به هر چه غنيتر شدن مجموعه آثار هنري منجر ميگردد.
در زمينة هنرهاي زيبا نمايشگاههايي از آثار هنرمندان قبرسي در داخل يا خارج كشور توسط سازمانهاي خدمات رساني فرهنگي بر پا ميگردد.
اين گونه مؤسسات فرهنگي همچنين امكان حضور هنرمندان خارجي در نمايشگاههاي دولتي بر پا شده در كشور قبرس را فراهم ميآورند.

ادبيات و توليدات ادبي

همه ساله جوايز ارزندهاي تحت عناوين جايزه ادبي وزارت فرهنگ، جايزه ادبي كودكان و جايزه ويژه نويسندگان نوقلم تحت نظارت وزارت فرهنگ كشور قبرس به هنرمندان برتر در زمينه هاي ادبي اعطاء ميگردد. علاوه بر اعطا جوايز به نفرات برتر ادبي كشور، وزارت فرهنگ همچنين هر ساله جوايزي را به مؤسسات و سازمانهاي حرفه اي فعال در زمينه هاي مختلف ادبي اعطا مي نمايد.
لازم به ذكر است كه اين جوايز به 70 مؤسسه ادبي برتر كشور اعطاء ميگردد. سيستم كتابخانهاي كشور قبرس شامل كتابخانه هاي ثابت شهرداريها و كتابخانه هاي سيار ميباشد. گفتني است كه در حدود 5 كتابخانة سيار از توانايي ارائه خدمات به 230 محله در كشور برخوردار بوده و 100 كتابخانه ثابت نيز توسط سازمانهاي خدمات فرهنگي كشور قبرس شروع به فعاليت نموده اند.

موسيقي

دو اركستر مهم موسيقي در كشور قبرس مشغول به فعاليت ميباشند. اين دو اركستر دولتي تحت عناوين اركستر جوانان و اركستر ملّي مشغول به فعاليت ميباشند.
اين دو اركستر سالانه نزديك به 20 الي 28 كنسرت موسيقي در كشور اجرا مي نمايند كه براي اجراي اين دو كنسرت از تعداد قابل ملاحظه اي از موسيقيدانان كشور قبرس كمك گرفته مي شود.

صنايع فرهنگي
صنعت نشر كتاب

تنها تعداد حدودي از سازمانهاي خصوصي كشور قبرس در زمينة طبع و نشر كتاب مشغول به فعاليت ميباشند.
بنابر قانون مصوّب نشر كتاب، كليه نويسندگان موظف به انتشار آثار خود با هزينة شخصي ميباشند. اما با اين حال سازمانهاي خدماترساني فرهنگي كه تحت نظارت دولت و به عنوان نماينده دولتي مشغول به فعاليت ميباشند مبالغ ويژه اي را جهت خريد تعدادي از آثار مكتوب و كتابهاي برجستة نويسندگان به عنوان يارانه هاي مالي اختصاص داده اند.
لازم به ذكر است كه سازمانهاي دولتي و نيمه دولتي نيز تحت اختيارات و بودجه شخصي به طبع و نشر كتاب ميپردازند.
كتابهاي برجسته نگارش يافته توسط نويسندگان قبرسي علاوه بر ثبت و نگاهداري در كتابخانه ها و دانشگاههاي داخل به كتابخانه ها و دانشگاههاي خارجي نيز ارسال ميگردند.
سازمانهاي خدماترساني فرهنگي همچنين در زمينة صنعت نشر كتاب و ارتقاء اين صنعت به برپايي نمايشگاههاي كتاب در سطوح ملي و بين المللي ميپردازند.

مطبوعات

صنعت مطبوعات كشور كه شامل روزنامه ها، هفتهنامه ها، ماهنامه ها و مجلات با تيراژهاي متفاوت ميباشد طيف وسيعي از اهداف فرهنگي كشور قبرس را تحت الشعاع قرار داده است.
در سال 1991 تعداد 10 روزنامة يوناني زبان و 1 روزنامة انگليسي زبان در كشور قبرس به چاپ رسيد و اين در حالي است كه تعداد 10 روزنامه ترك زبان نيز تا سال 1990 در آمار مطبوعاتي اين كشور به ثبت رسيده است.
لازم به ذكر است كه از اين 10 روزنامه كه به زبان تركي منتشر ميشوند، تعداد 3 روزنامه توسط مؤسسه تجاري Dewetas ، 3 روزنامه وابسته به احزاب مختلف موجود در كشور و 4 روزنامه خصوصي كه مطالبي در خصوص مسائل مالي را به اطلاع عموم ميرسانند، منتشر ميگردد.
لازم به ذكر است كه در مجموعه قوانين كشور قبرس هيچ قانون خاصي جهت نظارت بر مطالب مندرج در روزنامه وجود نداشت تا اينكه در مورخه 2 آگوست سال 1989 قانون مطبوعات توسط نمايندگان مجلس در خصوص اصلاح قوانين صنعت چاپ، توزيع، فروش روزنامه ها و ديگر مطبوعات، ثبت و نگهداري از كتابهاي منتشره در كشور، نحوه مالكيت مكانهاي ويژه انتشار مطبوعات و تأسيس مؤسسات ويژه چاپ به تصويب رسيد.

صنايع راديو، تلويزيون و ضبط صدا

سازمان صدا و سيما (راديو و تلويزيون) كشور قبرس سازماني نيمه دولتي است كه تحت نظارت وزارت كشور اداره ميگردد.
اين سازمان مسؤول پخش برنامه هاي راديو و تلويزيون، توليدات فيلم، انتشارات ويژه راديو و تلويزيون، ضبط صفحههاي CD صوتي و تصويري و برگزاري مسابقات فرهنگي در كشور قبرس ميباشد.
قانون نظارت بر تأسيس و راه اندازي و عملكرد ايستگاههاي راديويي مخصوص در ژوئن سالن 1990 توسط مجلس نمايندگان كشور قبرس به تصويب رسيد. طبق اين قانون كه به امضاي رئيس جمهور قبرس نيز رسيده كليه شهرداريها، شركتها و افراد واجد شرايط قادر به تأسيس ايستگاههاي راديويي خصوصي ميباشند. در سال 1990 جهت ايجاد رابطه با رسانه هاي يوناني موجود در كشور قبرس، اجازة پخش برنامه هاي يوناني در تلويزيون قبرس صادر گرديد.
اين اقدام در حالي انجام گرفت كه پخش برنامهاي يوناني، در واقع تهديدي جهت تضعيف توان مالي سازمان صدا و سيماي قبرس محسوب ميگرديد.
به لحاظ موقعيت جغرافيايي كشور قبرس به عنوان ايستگاه تقويتي تلويزيوني براي كشور انگلستان محسوب ميگردد.
در واقع ايستگاههاي تقويتي تلويزيوني مشترك المنافع موجود در كشور قبرس جهت رله كردن برنامه هاي سازمان صدا و سيماي انگلستان به ساير نقاط دنيا و كشورهاي عربي كاملاً ضروري بوده و نياز كامل به آن احساس ميگردد.

صنايع فيلم و سينما

از آنجائي كه كشور قبرس كشوري با جمعيت محدود ميباشد امكان دستيابي به صنعت فيلم محلي در آن بسيار دشوار ميباشد. با اين حال تلاشهايي در اين زمينه با كمك كميته مشاوره ويژه سينما و با نظارت دولت انجام گرفته است.
اگرچه تعداد قابل ملاحظه اي فيلم سينمايي در كشور توليد شده اما اكثر فيلمها، فيلمهاي مستند توليد شده توسط سازمان صدا و سيماي قبرس (cyba) ميباشند.

توسعه فرهنگي

آموزشهاي فرهنگي جهت ارتقاء سطح فرهنگ و افزايش آگاهي مردم نسبت به مسائل فرهنگي كشور هر چند وقت يكبار و اكثراً به كارمندان فرهنگي كشور ارائه ميگردد.
آموزش در شاخه هنر در كشور قبرس شامل هنرهاي نمايشي، هنرهاي زيبا، موسيقي و نمايشنامه نويسي ميباشد.

روابط بين المللي فرهنگي

سازمانهاي خدمات رساني فرهنگي و هيأت مديره امور فرهنگي وزارت امور خارجه كشور قبرس مسؤوليت اجرا و امضاء قراردادهاي بين المللي به ويژه در زمينه هاي فرهنگي را برعهده دارند. كشور قبرس عضوي از سازمان علمي، تربيتي، فرهنگي سازمان ملل متحّد (UNESCO) و عضو شوراي اتحاديه اروپا و همچنين عضوي از كشورهاي مستقل مشتركالمنافع اروپايي محسوب ميگردد.
كليه حقوق اين پايگاه متعلق به دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي مي باشد